Các món ăn đặc sản và lịch sử các món ăn của người miền trung
Món cơm niệu, cơm đập
Món cơm
niệu, cơm đập nổi tiếng cũng có nguồn gốc từ cung đình
Huế. Do vua chúa sau khi “ngự dùng” cơm còn
dư, đem ban cho tầng lớp quý
tộc, quan tước, các vị này sau
khi nhận lãnh cơm,
không được phép ăn trong nồi mà phải đập bỏ nồi, sau đó mới được ăn. Ngoài món
cơm, các món ăn khác trong cung đình cũng được lưu truyền
ra dân gian theo cách tương tự. Từ việc lưu truyền đó, con dâu của Tùng Thiện Vương đã viết nên “Thực phổ bách thiên”,
là sách dạy nấu ăn đầu tiên của Việt Nam.
Món ăn Huế
Món Huế ngày nay được
các thực khách trong và ngoài nước rất ưa chuộng. Các món đặc sản như cơm hến,
bánh lá, bánh bèo, nem, tré,… được đưa vào thực đơn tại các nhà hàng món Việt.
Có những món nổi tiếng theo địa danh như bánh khoái Đông Ba, bánh bèo Ngự Bình,
bánh canh Nam Phổ,… hoặc những món ăn có cái tên đặc biệt như cơm Âm Phủ, mè xửng,…
Ngoài các món ăn mặn, chè cũng là một đặc sản của Huế:
chè đậu ngự, chè đậu ván, chè long nhãn hạt sen, chè bắp, chè khoai,… đặc biệt
có món chè thịt heo quay, vừa mặn vừa ngọt, là sản phẩm của việc tiếp biến văn
hoá ẩm thực của Việt, Hoa và Chăm.
Mít có thể dùng để
làm gỏi, nấu canh, xào, kho, luộc,… thay cho thịt hoặc rau. Hiện nay, các món
mít non sau khi “di cư” xuống phía Nam, dần dần trở thành món ăn quen thuộc và
thành đặc sản tại các nhà hàng. Có những món ăn tuy dân dã,
đạm bạc nhưng đã trở thành những món truyền thống và nổi danh khắp nơi như “nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn”, nham Hiệu Thượng,
bánh đúc Sa Nam, cà pháo Nghi Lộc,… Tất cả những món ăn đó đều được làm từ rau
củ, mít non, ngũ cốc,.. thể hiện nét đơn sơ trong bữa ăn hằng ngày của người miền
Trung.
Bánh tráng Bình Định
Một món ăn khác của
miền Trung có 1 lịch sử hết sức hào hùng: giúp đoàn quân Tây Sơn của vua Quang
Trung trở thành đoàn quân thần tốc trong lịch sử nước ta. Đó là món bánh tráng.
Bánh tráng có nguồn gốc từ vùng Nam Định, nó là thứ lương khô, là món đồ hộp của
thế kỷ trước, trong một quân đội nổi tiếng di hành cấp tốc, binh sĩ hàng vạn mà
nấu cơm nấu đồ ăn cho xong một bữa thì khá lâu. Ðàng này, gặp
lúc cần kíp, chỉ cần nhúng bánh tráng vào nước, cuốn lại, là có thể ăn rồi. Trong những trường hợp ấy,
quân địch nấu nướng, quân Tây Sơn không phải nấu; quân địch ngồi ăn, quân Tây
sơn ăn đi ăn chạy. Bánh tráng khi đó cò thể có sẵn cả muối và
ít tôm khô. Như vậy nó đã
trở thành một món ăn đầy đủ chất dinh dưỡng. Bánh tráng miền Trung rất to,
nhưng bánh tráng miền Nam lại được cải biến thành nhỏ hơn, được phối hợp với nhiều nguyên liệu, gia vị khác, tạo
thành bánh tráng tôm, bánh tráng sữa, bánh tráng dừa, bánh tráng mè, bánh phồng
tôm,… Hiện nay, bánh tráng còn được phơi sương cho mềm, để ăn với
thịt luộc (bánh tráng Trảng Bàng) hoặc được cắt nhỏ, trộn với muối, tôm, hành
phi,… thành món ăn vặt ưa thích của các bạn trẻ.
Món mì Quảng
Món mì Quảng rất nổi tiếng của miền Trung cũng là một
món ăn thể hiện thói quen ăn no và ăn đậm của người dân miền Trung. Mì Quảng thường được làm từ sợi mì bằng bột gạo xay mịn
và tráng thành từng lớp bánh mỏng, sau đó thái theo chiều ngang để có những sợi
mì mỏng. Sợi mì làm bằng bột mỳ được trộn thêm một số phụ gia cho đạt độ dòn,
dai. Dưới lớp mì
là các loại rau sống, trên mì là thịt heo nạc, tôm, thịt gà cùng với nước dùng được hầm từ xương heo. Người ta còn
bỏ thêm đậu phụng rang khô và giã dập, hành lá thái nhỏ, rau thơm, ớt xanh hoặc đỏ... Thông thường nước dùng rất ít và đậm
vị. Thực khách cò thể trộn thêm nhiều rau sống hoặc bánh
tráng nướng để ăn. Dân miền
Trung thường ăn kèm với ớt bột khô và ớt chỉ thiên, trái nhỏ, xanh nhưng cực kỳ
cay.
Hội An, với những khu phố cổ nổi tiếng trong du lịch
cũng có những món ăn mang đậm nét văn hoá ẩm thực miền Trung, đồng thời tiếp biến
văn hoá ẩm thực của Trung Quốc, Ấn Độ và châu Âu. Các món yến sào, chè chí mà
phù (chè mè đen), cơm gà,.. mang đậm nét ẩm thực Trung Hoa, vì là những món ăn
nhiều chất bổ dưỡng, được người Trung Hoa xem là món ăn trị bệnh. Ví dụ như món
yến sào được cho là giúp bổ phổi, cường
thân, tăng cường hệ miễn dịch, đẩy nhanh quá trình tái tạo tế
bào, giúp người bệnh nhanh phục
hồi sức khoẻ; Món chè mè đen thì được cho là có tác dụng tăng cường
dinh dưỡng, bổ máu, làm đẹp da, mượt tóc, giúp tiêu hoá tốt.
Món bánh tổ
Ngoài ra, món bánh tổ thường được dân miền Trung cúng tổ tiên vào những dịp lễ Tết
cũng có nguồn gốc từ món bánh tổ của người Trung Hoa. Cho đến hiện nay, người
dân miền Trung và miền Nam vẫn luôn cúng hai loại bánh tráng và bánh tổ mỗi dịp
cúng lễ.
Ẩm thực miền Trung
với tất cả tính chất đặc sắc của nó thể hiện qua hương vị riêng biệt, nhiều món
ăn cay và mặn hơn đồ ăn miền Bắc và miền Nam, màu sắc được phối trộn phong phú,
rực rỡ, thiên về màu đỏ và nâu sậm. Các tỉnh thành miền Trung do gần biển, rất
nổi tiếng với mắm tôm chua và các loại mắm, ruốc được chế biến từ các loại hải
sản. Người dân miền Trung, nhất là vùng duyên hải miền Trung, có phong cách ăn
đậm và no do ảnh hưởng của điều kiện địa lý và lịch sử. Đặc biệt,
ẩm thực Huế do ảnh hưởng từ phong cách ẩm thực hoàng gia, cho nên rất cầu kỳ
trong chế biến và trình bày. Đó là một nét độc đáo trong phong cách ẩm thực
truyền thống của miền Trung.
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét